[Een bijdrage van: werkgroep Veilig Werken op Hoogte]
Veel gehoord: Is het nu wel of niet verplicht om in een hoogwerker valbeveiliging te dragen?
Wanneer de fabrikant van een hoogwerker in zijn gebruikershandleiding aangeeft dat men in zijn machine valbeveiliging dient te dragen dan is het verplicht om dit te doen. Ondanks dat het arbeidsomstandighedenbesluit niet specifiek hierin voorziet gaat het dus in deze om de handleiding van de fabrikant. Deze stelt en daarmee is de discussie beslecht.
Veel gehoord: Met een 2m lijn ben ik altijd veilig in een hoogwerker.
Niets is minder waar, steeds vaker zien wij namelijk dat de aanhaakpunten in een hoogwerker op ongeveer 70cm hoog zitten net naast het bedieningspaneel. Als wij dan rekening houden dat de railing van de kooi 110cm hoog is, dan is de rekensom snel gemaakt dat je boven de railing uit kan komen met een lijn van 200cm.
Ook als de aanhaakpunten op voet niveau zitten in de hoek van de korf. De lijn zal nooit onder spanning komen te staan waardoor, door het stuiter effect van de hoogwerker, de persoon in de korf over het hekwerk kan worden geslingerd.
Ditzelfde geldt ook voor het gebruik van een persoonlijk valblok. Maar al te vaak hoor je dat dit product hetzelfde werkt als een gebied begrenzende lijn, omdat hij zo snel zou kunnen stoppen. Wat echter niet wordt meegenomen hierin is het “stuiter“ effect van de hoogwerker, waardoor het valstopblok weer kan deblokkeren waardoor het valstopblok langer kan worden en men dus uit de korf kan komen met alle gevolgen van dien.
In Duitsland is het gebruik van een valblok opgenomen in een DIN norm, hierdoor wordt er vaak aangegeven dat het daarom dan ook in Nederland mag. De DIN norm wordt in Nederland niet herkent en erkent waarmee producten die conform deze DIN norm zijn getest niet in Nederland ingezet mogen worden.
Veel gehoord: Ik moet een verbindingsmiddel gebruiken met schokdemper.
Eens dat een schokdemper de krachten op de hoogwerker in ieder geval zullen reduceren tot minder dan 6kN. Waar de meeste gebruikers echter geen rekening mee houden, is dat (conform de hoogwerker norm EN280) het aanhaakpunt in de hoogwerker maar “berekend“ is op 3kN. Nog maar even niet te praten over de kleine marge in toelaatbare krachten die er zit tussen het deel van de korf en de giek waar deze zich met elkaar verbinden. Naast dat het ankerpunt voor 3kN is berekend kan een schokdemper tot wel 1,75m uitscheuren. Tel hierbij op de lengte van de lijn (meestal 2m) en dan is de aanname dat de medewerker, wanneer hij buiten de korf komt, onder de korf kan komen en door het stuiter effect met zijn hoofd tegen de onderkant van de korf komt wellicht snel te maken.
Voor een valblok zal deze lengte naar alle waarschijnlijkheid een stuk korter zijn zodat men niet onder de korf kan komen maar onder bepaalde omstandigheden kan je nog steeds uit de korf komen. Daarbij nog in acht nemende dat nog steeds niet iedereen een helm met kinband draagt (als ze al een helm dragen) waardoor de helm van het hoofd af zal komen tijdens de val en zo het hoofd onbeschermd zal laten met alle potentiële gevolgen van dien.
Hoe “moet“ het dan wel in Nederland?
Navraag bij de afdeling Publiek en Informatie van het Ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid leert ons dat de overheid in dit geval vooral kijkt naar artikel 7.18 Lid b van het Arbo besluit en het negende lid van Arbo besluit 7.23d.
Stelling van de overheid is dat wanneer je valbeveiliging gebruikt in een hoogwerker, je het op dusdanige wijze moet gebruiken dat het verlaten uit de korf (waar in dit geval dus ook een val onder wordt verstaan) niet kan voorkomen. Je kan hier ook de arbeid hygiënische strategie op los laten.
Wanneer je valbeveiliging gebruikt zul je eerst moeten kijken naar een manier om het werkgebied te begrenzen (restrictie) en daarna pas naar het voorkomen van de invloeden van een val. In het geval van een hoogwerker is het begrenzen een mogelijkheid waarmee de stap naar valbeveiliging dus eigenlijk niet genomen dient te worden.
Het product wat dan overblijft is de verstelbare lijn (of zoals het bijvoorbeeld door IPAF is omschreven als een kort instelbaar koord) conform EN358 welke vast gemaakt wordt aan de D ring welke aan de voorzijde van het harnas zich bevindt. Deze lijn is dusdanig in te stellen dat een val uit de korf voorkomen kan worden.
Let overigens ook bij dit soort producten op of deze getest is voor het lichaamsgewicht van de gebruiker. Het feit dat u geen val kan maken (wanneer goed gebruikt) betekent niet dat er niets fout kan gaan. Een product welke getest is voor 100kg kan bij meer dan 100kg wellicht gaan slippen waarmee er weer een potentie is om te vallen.
Zoals met alle producten op de markt is het te allen tijde van belang om vooraf goed de handleiding van de diverse fabrikanten te raadplegen wat er wel en niet mag en bij twijfel contact op te nemen met de fabrikant of met de arbeidsinspectie. Zeker als een handleiding van de hoogwerker een product zou kunnen voorschrijven die in Nederland niet toegelaten zou zijn zoals hierboven beschreven.