In mei 2025 publiceerde de SER een nieuw rapport “Gezond en veilig werken door effectieve regels en preventie”, waarin de Gezondheidsraad o.a. wordt geadviseerd wetenschappelijk onderzoek te laten verrichten naar de normstelling en grenswaarden voor gezond en veilig werken in brede zin, inclusief de pasvorm van werkkleding en persoonlijke beschermingsmiddelen. Dit gezien de vaak grote diversiteit in de beroepsbevolking.

Bron: SER

Het uitvoeren van werk brengt simpelweg ook risico’s met zich mee. Fysieke belasting, psychosociale belasting of onveilige werkomstandigheden kunnen de gezondheid en veiligheid van werkenden schaden. De gevolgen van onveilige of ongezonde arbeidsomstandigheden zijn zichtbaar in ziekteverzuim, uitval en toe nemende druk op de zorg. Vooral kwetsbare groepen verdienen daarbij extra aan dacht. Denk aan uitzendkrachten, waaronder arbeidsmigranten, die vaak tijdelijk, ongeschoold en laagbetaald werk doen. Zij worden vaker blootgesteld aan slechte arbeidsomstandigheden. Het gezegde ‘voorkomen is beter dan genezen’ verdient daarom een centrale plaats in het arbeidsomstandighedenbeleid van de toekomst

Blootstelling aan gevaarlijke stoffen

Volgens recente berichtgeving van KWF, die als opdrachtgever TNO onderzoek heeft laten doen, krijgen jaarlijks zo’n 7.000 Nederlanders kanker als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen of uv-straling op het werk. Dit onderstreept de noodzaak van een koerswijziging, volgens TNO in het rapport ‘Bijdragen van beroepsmatige blootstellingen aan kanker in Nederland. De aantallen moeten naar beneden (zero death). Om dat te bereiken zijn zeker niet altijd meer regels nodig, maar moeten we bestaande regels beter naleven en onderzoeken hoe we die effectiever en beter uitvoerbaar maken, vooral voor het midden- en kleinbedrijf. De winst van preventie is groot voor werkenden, werkgevers én voor de samenleving als geheel. Maar dan moeten we het wel slimmer met elkaar organiseren

Veranderende omstandigheden

In Gezond en veilig werken door effectieve regels en preventie Arbovisie 2040, deel 2 benadrukt de SER dat de arboregelgeving moet inspelen op nieuwe uitdagingen die op ons afkomen door de groeiende diversiteit binnen de beroepsbevolking, waar onder verschillen in sekse, gender, leeftijd of levensfase, werkpatronen en type arbeidsrelaties. De Arbovisie deel 1 onderstreept de noodzaak van aangepast arbobeleid op maat en pleit voor een herziening van normen om de gezondheid van alle werknemers te waarborgen. Bovendien constateert de raad in dat advies dat de huidige normen mogelijk verouderd zijn en niet meer overeenkomen met recente wetenschappelijke inzichten. Het is essentieel om de juiste normen en grenswaar den te hanteren om werknemers te beschermen tegen schadelijke gezondheidseffecten. Dit benadrukt de noodzaak van herziening en verduidelijking van nor men, inclusief de regulering van nieuwe risico’s zoals die voortvloeien uit klimaat verandering en extreme weersomstandigheden, waar momenteel nog geen specifieke normen voor bestaan.

Diversere werkpopulatie

Bij normen wordt hier een breder begrip bedoeld dan grenswaarden voor gevaarlijke stoffen of werkklimaatfactoren. Die zijn belangrijk, maar normen omvatten veel meer, zoals de pasvorm van werkkleding en persoonlijke beschermingsmiddelen, en de aanpassing en beschikbaarheid van ergonomisch verantwoord kantoormeubilair voor iedereen. Ook de tilnorm, het maximale gewicht dat zonder technisch hulpmiddel mag worden getild, kan niet meer standaard zijn bij een diversere werkpopulatie. Een diversere werkpopulatie kan ook leiden tot een bredere interpretatie van grensoverschrijdend gedrag

Nader onderzoek en arboregelgeving actualiseren

De SER adviseert de Gezondheidsraad wetenschappelijk onderzoek te laten verrichten naar de normstelling en grenswaarden voor gezond en veilig werken in brede zin. Daarbij moet ook aandacht worden besteed aan de vraag of de normering rekening houdt met diversiteit op de werkvloer. Het is volgens de SER belangrijk om de arboregelgeving te actualiseren op basis van de recentste wetenschappelijke kennis en te onderzoeken of de beschikbare kennis over verschillen tussen mensen, die van invloed zijn op hun belastbaarheid en gevoeligheid voor risicofactoren, voldoende is. Daarom is onderzoek naar onder andere leeftijd, sekse en gender noodzakelijk, met specifieke aandacht voor sectoren waarin bijvoorbeeld veel vrouwen werken. 

Aandacht voor maatvoering essentieel

Bij de ontwikkeling van regelgeving is aandacht voor de maatvoering essentieel. Voor werkgevers is het daarnaast belangrijk om bij de uitvoering of implementatie rekening te houden met de vaak grote verschillen tussen functies en groepen werk nemers – ook dat is maatvoering. Dit vraagt om een zorgvuldige balans tussen duidelijke kaders en voldoende ruimte voor maatwerk, zodat de regelgeving aansluit bij de uiteenlopende situaties in de praktijk.